|
Zanimljivosti:
Marta 1908. godine u Zemun su doputovali,posle uspesnog gostovanja u Bukurestu i Beogradu clanovi slavnog Italijanskog
operetskog drustva.
To drustvo je brojalo 50 clanova,vodili su ga bariton E.Masini i R.Dedjordjo i spadalo je u vrh tadasnje evropske muzike.Italijani
su dali 12 predstava (izmedju ostalog i Gunoovog "Fausta") u hotelu "Central",odusevivsi Zemunce,koji
su -iz ovoga se vidi- tada bili u prilici da u svom gradu gledaju i slusaju najistaknutije evropske umetnike.Primera radi,u
Zemunu su tada gostovali i balet
Ugarske drzavne opere iz Budimpeste,opereta Osijeckog Narodnog kazalista,ruska druzina "Slavjanskovo", poznato
beogradsko pevacko drustvo "Stankovic" koje je vodio Stanislav Binicki i tako dalje,kao i mnogi slavni solisti.
U Zemunu je 8. aprila 1911. godine,u staroj gornjovaroskoj porodici,rodjen Laza Jovanovic-Porcija,jedan od najboljih tenora
jugoslovenske muzicke scene. Po zavrsenoj zemunskoj gimnaziji,Laza Jovanovic je apsolvirao na Masinskom fakultetu i do pocetka
rata radio u Komandi vazduhoplovstva,uzimajuci privatne casove pevanja kod profesora Aleksandra Ruca i svojih prijatelja Zarka
Cvejica i Zdenke Zikove.
Po izbijanju rata 1941. godine presao je u Beograd i stupio u operski hor Narodnog pozorista,gde ga je odmah zapazio dirigent
Stevan Hristic i usmerio na solisticke uloge.U osam sezona,koliko je nastupao u Beogradskoj operi dao je niz istaknutih uloga
i dobio mnoga priznanja i tri visoka drzavna odlikovanja. Od ranih pedesetih godina kada je Beogradska opera pocela da gostuje
u inostranstvu ,zapazen je i u svetu,a on sam je,za vreme jednog gostovanja u Cirihu krajem 1950. godine,odlucio da se ne
vraca u zemlju,kako bi mogao muzicki da se obrazuje.
Bio je zvezda cuvenih operskih kuca u Rimu,Milanu,Gracu i Becu,a umro je iznenada 1962. godine.Na zalost,do danas je sacuvan
je samo jedan muzicki zapis ovog velikog umetnika-magnetofonska traka snimljena privatno i u Becu,kao pozdav porodici neposredno
pred Jovanovicevu smrt
Jedan od najcuvenijih jugoslovenskih slikara,Sava Sumanovic(1896-1942),prvi put se obreo u Zemunu septembra 1906. godine,kada
je dosao iz Sida i upisao zemunsku gimnaziju.
U toj skoli gde je i maturirao 1914. godine,Sumanovic je stekao osnove likovnog obrazovanja,za sta posebne zasluge ima
profesor Isidor Jung.Kod Junga je Sumanovic uzimao i privatne casove,a za svog profesora je u jednom pismu napisao da ga je
"ucio impresionistickom slikanju i to na nacin Sezana i Van Goga".
Po zavrsetku gimnazije,Sava Sumanovic se nije vracao u Zemun a u spomen ovog velikana,na pedesetogodisnjicu njegove tragicne
smrti 27. septembra 1992. godine zemunska opstina je na na zgradi bivse Madjarske skole u kojoj je Sumanovic stanovao za vreme
skolovanja u Zemunu,postavio spomen plocu,rad(i poklon)zemunskog vajara Milorada Rasica.
Aleksandar Masic,rodjen 28. novembra 1852. godine u Otoccu,bio je profesor "prostorucnog risanja" u zemunskoj
gimnaziji od 1878. do 1894. godine.
Zbog oboljenja ociju rano je otisao u penziju,a umro je 1902. godine gotovo potpuno slep.Slikarsku akademiju je zavrsio
u Becu i Minhenu,ali se nije isticao posebnim talentom,za razliku od njegovog brata blizanca,Nikole,koji je postao slavan
slikar. Ipak,Aleksandar Masic je bio korektan crtac i odlican pedagog,koji je zapamcen kao organizator prvih likovnih izlozbi
u Zemunu.
Na tim izlozbama izlagali su njegovi djaci,medju kojima je bilo i kasnije veoma cenjenih slikara,poput dr Petra Markovica.Od
Masicevih dela nastalih u Zemunu najznacajnije su dve velike slike koje su do skoro bile u kontumackoj kapeli Svetog Roka,kao
i jedan crtez gimnazije iz 1885. godine.Jedan od dva profesora koji se na tom crtezu vide kako setaju je on licno(sa rukom
u dzepu),dok je drugi njegov kolega Julije Domac.
U Zemunu je 8.avgusta 1898. godine u staroj jevrejskoj porodici rodjen Pavle Bihali.
Posle prvog svetskog rata,u kome je aktivno ucestvovao,otvorijo je molersko farbarsku radnju,ali vec 1928. godine prelazi
u Beograd gde pokrece casopis "Nova literatura" i osniva izdavacko preduzece "Nolit".Do rata je izdao
130 knjiga,uglavnom sa antiratnim,antirasistickim i antifasistickim temama,kao i dela savremenih progresivnih pisaca.I sam
je napisao citav niz clanaka i knjizevnih i literarnih kritika u svom i drugim casopisima.
Pod pseudonimom O.Presko bavio se veoma uspesno i slikarstvom i medju prvima kod nas,fotomontazom.Zbog jevrejskog porekla
i slobodoumnog nastupa,Gestapo ga je ubrzo po izbijanju rata uhapsio u Gornjem Milanovcu a ubrzo potom je streljan u Beogradu,neznanog
dana izmedju 1. i 8. jula 1941. godine.Njegovo preduzece Nolit obnovilo je rad pod istim imenom.
U Zemunu i danas zive clanovi porodice Bihali,ali se Zemun jos uvek nije dostojno oduzio ni Pavlu Bihaliju,ni njegovom
bratu Oto Bihalji-Merinu....
Jedna od nasih najvecih spisateljica,Isidora Sekulic,rodjena je 16.februara 1877. godine u Mosorinu,u Backoj.
U Zemun je dosla krajem 1883. godine kada joj je otac Danilo tu postavljen za gradskog kapetana,odnosno upravnika policije.Isidora
Sekulic se u Zemunu skolovala,a od 1897.godine je otisla u Pancevo,gde radi u Srpskoj visoj devojackoj skoli.Praznike i skolske
raspuste kao i cesta i duga bolovanja provodila je u Zemunu sve do 1900. godine kada dozivljava tesku nesrecu:najpre joj je
u aprilu otac,a u julu i brat Dimitrije student prava u Gracu.
Obojica su sahranjena na zemuskom pravoslavnom groblju.Nad njihovim grobom Isidora je provodila sate i dane,a i kasnije,ma
gde boravila i putovala,svaki Uskrs-dan kada joj je umro otac-je provodila na groblju. Tu se upoznala i sprijateljila i sa
starim grobarom Nikolom Ribaricem koji joj je pricao istorije i sudbine mnogih zemunskih porodica i licnosti koje su pocivale
na Gardosu.
Isidora je sve to pomno belezila u "crnu svesku",koju je uvek sa sobom nosila na groblje i koju je na zalost,spalila
pred smrt,5. aprila 1958.godine. Najzanimljivije price starog grobara ipak je uoblicila u romansirane celine i objavila u
svom najboljem delu "Kronika palanackog groblja",kojim je ovekovecila Zemun.
U Zemunu je 16. januara 1886. godine umro dr Jovan Subotic,nas istaknuti politicki i javni radnik i knjizevnik.
Rodjen u sremskom selu Dobrinci 1817. godine, doktorirao je filozofiju i pravo u Pesti,posle cega se veoma aktivno ukljucio
u politicki i javni zivot,zastupajuci interese Srba u Habsburskoj monarhiji.Kao poslanik u Hrvatskom saboru podneo je predlog
za ravnopravnost cirilice i srpskog imena u Hrvatskoj a na zasedanjima narodno-crvenog sabora u Sremskim Karlovcima(1869-71)
istupao je protiv svemoci crvene hijerarhije.
U Zemun se doselio 1884. godine i tu je proveo poslednje godine zivota.Sahranjen je na zemunskom groblju,a u porodicnoj
grobnici su mu sahranjeni kasnije i supruga i sinovi i neki njihovi potomci.U knjizevnosti se dr Subotic ogledao kao pesnik,liricar,
dramaticar,pripovedac,romanopisac,pisac filoloskih i estetskih spisa i antologija,no danas njegova dela nemaju vecu vrednost.....
U julu 1920. godine u zemunskoj gimnaziji se zaposlio Milos N. Djuric (1897-1967),koji je tu radio do 1923. godine.U
to vreme on je bio samo mlad gimnazijiski profesor,ali se kasnije proslavio kao nas najistaknutiji helenista, knjizevni istoricar,esteticar,profesor
klasicne filologije na Beogradskom univerzitetu i akademik,istaknuti prevodilac antickih autora,posebno Homera, i pisac nekoliko
zapazenih studija o helenskoj knjizevnosti,filozofiji i kulturi.
Za vreme sluzbovanja u Zemunu,Milos Djuric je bio veoma aktivna na "serklovima" koji su redovno organizovani
u kuci dr Petra Markovica i okupljali najvece zemunske i mnoge beogradske intelektualce toga doba....
U Zemunu je 26. marta 1894. godine umro Ignjat Sopron, najslavniji zemunski knjizar,stampar i izdavac i jedan od najvecih
intelektualaca svoga doba.Izmedju ostalog,Sopron se bavio i knjizevnoscu,pisuci istoriske skice o Zemunu beleske o kulturnom
zivotu u gradu,rasprave,putopise reportaze i pripovetke,kao i kapitalno delo "Monographie von Semlin und umgebung"
izdato 1890. godine,obimno delo pisano sa naucnim pretenzijama.
Zanimljivo je da je Sopron,iako uglavnom na prosrpskim pozicijama,sva svoja knjizevna ostvarenja napisao na nemackom jeziku,mada
je srpski jezik odlicno i govorio i pisao,o cemu svedoce njegovi mnogobrojni prevodi srpskih autora na nemacki jezik.Po Sopronovoj
smrti jedna afera je uzburkala citav Zemun.
Kada je,naime,Sopron,po smrti svoje prve zene Pauline,1883. Godine ozenio njenu rodjenu sestru Lujzu,zemunski zupnik Korajac
je za taj brak izradio papim blagoslov,ali pod uslovom da se vencanje obavi u rimokatolickoj crkvi.Uprkos tome,Sopron se vencao
po evangelistickom obredu jer je Lujza bila cerka evangelistickog pastora Bebera iz Stare Pazove.Zato je,po Sopronovoj smrti,Karajc
odbio da je oglasi zvonima i i zvrsi obred sahrane u ime katolicke crkve. Na to je srpsko svestenstvo naredilo da za vreme
sprovoda zvone zvona na pravslavnim crkvama,a Srpska pravoslavna zanatlijska prosvetna i pevacka zadruga je u povorci pojala
pravoslavne pogrebne pesme,dok je opelo citao Sopronov sogor Svalm,evangelisticki pastor iz Panceva.
Masovnim ucescem u sprovodu,zemunski Srbi su se oduzili Sopronu za Sve zasluge koja je ucinio srpskoj knjizi i pisanoj
reci.
Poznati knjizevnik starije generacije Danilo Medic imao je buran zivot sve dok se nije skrasio u Zemunu gde je i umro
28. juna 1879. godine.
Rodjen u selu Doljani, u Lici,,1844. godine,rano je stupio u vojsku i vec 1859. godine ratovao u Italiji, a kasnije je
ziveo neko vreme i u Rusiji.Cesto je menjao boravista i zanimanja, ali i politicka uverenja i licne simpatije,pa je tako od
zestokog protivnika slovenske orijentacije pred kraj zivota postao vatreni Slovenofil,a od zestokog protivnika rezima,postao
je veran sledbenik drzavne politike.
U Zemun je dosao pocetkom sedamdesetih godina XIX veka i tu je stvorio najznacajniji deo svog knjizevnog opusa.Kao pesnik
je bio temperamentan i retorican,ali neoriginalan,ugledajuci se na Zmaj Jovu Jovanovica i Djuru Jaksica.Bavio se i prevodjenjem.....
I ako podanici Habsburske monarhije,zemunski Srbi su sve do pocetka prvog svetskog rata javno obelezavali sve znacajne
datume vezane za istorijske dogadjaje ili za velikane srpske istorije i kulture,a austrougarske vlasti su se prilicno blagonaklono
prema takvim proslavama odnosile.
Tako je i 10. aprila 1911. godine sva srpska inteligencija u Zemunu obelezila stogodisnjicu smrti Dositeja Obradovica.Posle
liturgije u Bogorodicinoj crkvi,u sali Srpskog doma je gornjevaroski ucitelj Dusan Letic odrzao prigodan govor,a svecanost
je zavrsena programom u kome su ucenici "deklamovali" i pevali.......
Poznati zemunski advokat,politicar i javni radnik i gradonacelnik Zemuna od 1920. do 1925. godine,dr Vladimir Nikolic
rodjen je 7.novembra 1853. godine u selu Dobrica,u Banatu.Skolovao se u Pancevu i Sremskim Karlovcima,a prava je doktorirao
u Gracu.
Osim politickog rada bavio se i knjizevnoscu,pa je jos 1895. godine sa ocem Lazarom,inace poznatim slikarom,objavio knjigu
"Srpski slikari", a zatim slede njegove samostalne,mahom istrorijske studije.Napisao je i nekoliko putopisnih reportaza
i vise clanaka iz istorije srpskog naroda,objavivsi ih u raznim listovima i casopisima.
Za vreme prvog svetskog rata dr Vladimir Nikolic je od 1916. do 1918. godine boravio u izbeglistvu u Rimu i Parizu,gde
je po bibliotekama sakupljao gradju za jednu obimnu istoriju srpskog naroda,koju na zalost nikad nije objavio,ali je ipak
deo tog materijala iskoristio za svoje kapitalno delo "Istorija cara Stefana Dusana",objavljeno u Zemunu 1928. godine.
Sa stanovista lokalne istorije,najznacajnija mu je knjiga "Znameniti zemunski Srbi XIX veka"(1912). Dr Vladimir
Nikolic je umro u Zemunu 1931. godine i sahranjen je na groblju na Gardosu.......
Ubrzo po okoncanju drugog svetskog rata,1945. godine u Zemunu je osnovana privatna Gradska muzicka skola s pravom javnosti
u Zemunu,kako joj je glasio pun naziv.Skola je imala jednogodisnji pocetnicki tecaj,trogodisnji pripravni tecaj i trogodisnji
srednji tecaj,sto znaci da je ukupno skolovanje trajalo sedam godina.
Pocetkom 1948. godine,medjutim ukinut je status privatnih muzickih skola,pa ovu zemunsku 13. maja iste godine preuzima
opstina.Ime joj je promenjeno u Muzicka skola Narodnog odbora Zemun i ustrojena je kao sestorazredna.Novo ime-Muzicka skola
Zemun-dobila je 1951. godine,a dve godine kasnije se iz prostorija u Bezanijskoj ulici 49 seli u Ulicu Nade Dimic 1.
Od 1954. godine naziv joj je Niza muzicka skola "Kosta Manojlovic".Godine 1957. skola se preselila u Dom kulture,a
10. februara 1972. godine se uselila u novoizgradjenu, namensku zgradu u Nemanjinoj 9,cime je pocela nova etapa u radu ove
ustanove, vec dugo jedne od najboljih nasih muzickih skola.....
U Vukovaru je 5. decembra 1867. godine rodjen Nikola Andric,naucnik,pisac, izdavac i pozorisni radnik. Slavistiku i romanistiku
je studirao u Becu i Parizu, a 1897. godine je u Becu doktorirao.
Sluzbu je poceo 1891. godine kao gimnazijski profesor u Zemunu,gde je ostao do 1894. godine,a u Zemunu se i ozenio Stefanijom
baronesom Jovic.Iz Zemuna je dr Andric premesten u Zagreb gde je imenovan za dramaturga Hrvatskog narodnog kazalista.Ogledao
se u mnogim knjizevnim zanrovima,a jedno od najznacajnijih njegovih dela je feljton "U vagonu",napisan u Zemunu
1892. godine.
Srbin poreklom,dr Nikola Andric je neobicno znacajan za hrvatsku knjizevnost,nauku i kulturu uopste.Umro je u Zagrebu
1942. godine..... .....
U Vukovaru je 5. decembra 1867. godine rodjen Nikola Andric,naucnik,pisac, izdavac i pozorisni radnik. Slavistiku i romanistiku
je studirao u Becu i Parizu, a 1897. godine je u Becu doktorirao.
Sluzbu je poceo 1891. godine kao gimnazijski profesor u Zemunu,gde je ostao do 1894. godine,a u Zemunu se i ozenio Stefanijom
baronesom Jovic.Iz Zemuna je dr Andric premesten u Zagreb gde je imenovan za dramaturga Hrvatskog narodnog kazalista.Ogledao
se u mnogim knjizevnim zanrovima,a jedno od najznacajnijih njegovih dela je feljton "U vagonu",napisan u Zemunu
1892. godine.
Srbin poreklom,dr Nikola Andric je neobicno znacajan za hrvatsku knjizevnost,nauku i kulturu uopste.Umro je u Zagrebu
1942. godine..... .....
Zanimljivosti nadjene i preuzete sa sajta Zemuna.
|
